İzmir İli Halk Kütüphanesi Çalışanlarında Meslek Etiği Algısı ve Davranışları

Abstract

Kütüphaneler, bilgiye erişimde kullanıcı ile bilgi arasında köprü görevi üstlenmektedir. Bilginin derlenmesinde, düzenlenmesinde ve kullanıma sunulmasında önemli bir rol oynayan kütüphane çalışanlarının mesleğe karşı sorumluluklarını yazılı hale getiren mesleki etik ilkeler, tüm kütüphanelerde olduğu gibi, halk kütüphanelerinde de etkin bir role sahiptir. Daha çok toplumla iç içe hizmet veren ve kapıları herkese açık olan halk kütüphanesi çalışanları için mesleki etik ilkeler vazgeçilemez niteliktedir. Çalışma, Türkiye’deki halk kütüphanelerinde görev yapan kütüphanecilerin mesleki etik algısını ve bu bağlamda mesleki etik ilkelerinin uygulanabilirlik durumunu İzmir ili örneği üzerinden saptamak amacıyla hazırlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, İzmir ilinde yer alan 38 il/ilçe halk kütüphanesinde hizmet veren kütüphane çalışanlarının mesleki etik farkındalığını ölçmeye yönelik sorular derlenmiş ve bu sorulara verilen yanıtlar üzerinden değerlendirmeler yapılmıştır. Yönetici ve kütüphane çalışanlarından oluşan toplamda 166 kişilik evrende, görev tanımları nedeniyle kullanıcılarla doğrudan teması olan ve buna bağlı olarak etik ikilemler yaşamak durumunda kalan 110 personel, örneklem olarak seçilmiştir. Bu grup içerisinden 89 kişinin vermiş olduğu yanıtlar, SPSS istatistik yazılım programından yararlanılarak araştırmanın amacı odağında analiz edilmiştir. Anket çalışmasına katılan halk kütüphanesi çalışanlarının vermiş oldukları yanıtlar neticesinde, çalışanların mesleki etik ilkeler konusunda yeterli farkındalığa sahibi olmadıkları ve mesleki etik ikilem durumlarında ‘doğru’ olanı yapma yetkinliklerinin tam olmadığı tespit edilmiştir. Buna bağlı olarak, çalışmanın evrenini oluşturan kütüphanecilerin, toplumun tamamına hizmet verme yükümlülüğü olan halk kütüphanesi işleyişinde mesleki etik duyarlılığını mesleki davranışlarına yeteri kadar yansımadığı sonucuna varılmıştır. Çalışmanın sonunda, elde edilen bulgular ışığında mesleki etik ilkelerin, günümüzün değişen dinamikleri ve hizmet anlayışı doğrultusunda güncellenerek yeniden ve tüm paydaşları eksiksiz kucaklayacak şekilde revize edilmesinin gerekliliğine dikkat çekilmiş ve bu konuda bulgulardan yola çıkılarak önerilerde bulunulmuştur.